KOZA – Wymagania

Ważnym elementem tworzenia koziego gospodarstwa ekologicznego jest zaplanowanie obsady. Jest to uzależnione w pierwszym rzędzie od powierzchni gospodarstwa ale zagęszczenie w tym przypadku w głównej mierze zdeterminowane jest limitem nawożenia pól, którego wielkość określona jest w Dyrektywie nr 91/979/EWG czyli 170 kg azotu/ha rocznie. Maksymalna liczba kóz przypadająca na 1 ha odpowiadająca 170 N/ha/rok to 13,3 sztuki. Dlatego też trzeba tak planować wielkość stada aby nie przekraczać wyznaczonych limitów lub przy większej liczbie utrzymywanych zwierząt można zawrzeć porozumienie z innymi gospodarstwami ekologicznymi, zainteresowanymi wykorzystaniem nadmiaru nawozu. Chów kóz w gospodarstwie ekologicznym wymaga od hodowcy uwzględnienia potrzeb zwierząt zapewniających im optymalny poziom dobrostanu. Jest to zachowanie naturalnych rytmów biologicznych, komfort i schronienie, dostępność do wody i pożywienia, swoboda ruchu i towarzystwo innych zwierząt. Warunki zoohigieniczne w pomieszczeniach dla kóz, są jednym z podstawowych elementów środowiska bytowania i zapewnienia dobrostanu tych zwierząt. Pomimo preferowanego pastwiskowego utrzymania kóz przynajmniej pół roku spędzają one w budynkach. Wymaga się aby pomieszczenia dla kóz były przestronne, suche, widne z dobrą wentylacją. Dla utrzymania prawidłowych parametrów środowiska należy zwrócić szczególną uwagę na gęstość obsady zwierząt pomieszczeniach. Z jednej strony trzeba sobie zdać sprawę, że temperatura w budynkach inwentarskich zależy bezpośrednio od ilości zwierząt, to one ciepłem swoich ciał ogrzewają pomieszczenia. Z drugiej strony zbyt liczna obsada zagraża nagromadzeniem się niebezpiecznej ilości wilgoci i niepożądanych gazów (dwutlenek węgla, metan).

Dlatego też przy projektowaniu budynków i późniejszym ich monitorowaniu trzeba zachowywać następujące normy środowiskowe:

• stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi powinien wynosić 1:20. Należy zwrócić uwagę, aby nie były zacienione drzewami ani budynkami. Pożądany jest dostęp promieni słonecznych korzystnie wpływających na przemianę materii i samopoczucie zwierząt, a także warunki sanitarne i środowiskowe,
• temperatura wewnątrz budynku 10-18oC, w zimie + 8oC. Kozy wytrzymują też temperatury minusowe pod warunkiem, że pomieszczenia są suche i bez przeciągów. Bezwzględnie należy utrzymać temperaturę powyżej zera w okresie porodów. Koźlęta w momencie urodzenia są mokre i przy niskich temperaturach, następuje natychmiastowe wychładzanie organizmu co może doprowadzić to śmierci noworodka. Kozy znoszą też dobrze wysokie temperatury jednak przy dobrej wentylacji. Temperatury skrajne wpływają jednak na obniżenie wydajności mlecznej. Na dobrą kondycję kóz i jakość mleka duży wpływ ma stała wymiana powietrza w pomieszczeniach. Wentylacja musi być jednak tak skonstruowana aby nie dochodziło do przeciągów, gdyż dla kóz są one szkodliwe.

·        Należy więc zachować następujące normy:

• wilgotność powietrza nie powinna przekraczać 80%
• wentylacja zimą ń 30 m3/godzinę na szt.
• wentylacja latem ń 120 m3/godzinę na szt.
• maksymalna prędkość przepływu powietrza w budynku ń 0,25-0,5 m/s (Tyszka 1994)
• amoniak maksymalnie 20 ppm
• dwutlenek węgla maksymalnie 3 000 ppm
• siarkowodór maksymalnie 5 ppm. Ważnym elementem bezpośrednio wpływającym na nie przekraczanie norm jest przy odpowiedniej wentylacji regularne usuwanie obornika lub ścielenie koziarni.